Eerste verslag van de tweede scheepvaart (18 december 1603 – 1606) van Steven van der Haghen [4 pagina’s, inclusief het titelblad]
 
[titelblad]
Kort ende warachtich verhael vande heerlijcke victorie te weghe gebracht bij de xij (=twaalf) Schepen afghevaren wt Hollandt, onder tghebiedt vanden Generael ende Admirael der selve Schepen/ Steven* Verhaghen, in de Eylanden vande Moluckes/ alwaer sy twee Steden ende een kasteel inghenomen/ ende zes Kraken verbrandt hebben/ ende anders.
Tot Rotterdam,
Bij Jan Jansz. Anno 1606

*) zoals u hieronder ziet, staat in het exemplaar in de UB Utrecht "Hugo Verhaghen"

 
 
[pagina 2]
De oostindische schepen laestleden gevaren van Amsterdam ende andere steden in Hollandt /
zijn ghearriveert voor Mozambije de xxvj julij/ alwaer een krake onder ofte voor tkasteel ghenomen hebben / die daer hadde beghinnen te laden/ zijnde de meeste helft geladen met olifants tanden en de anders/ ende na datse de ladinge met tgheschut ende al datse in hadde daer wtghelicht hebben/ zoo hebbense de krake in brandt ghesteken. De Portegijsschen boden een groote somme ghelts voor hun rantsoen/ om hun van tuver te beschermen: maer alzoo het tegen hunne instructie ende bevel was/ en mocht hetzelfde hun niet helpen.
Dear na zijnse ghekomen op de custe van Goa/ ende hebben aliantie ende verbondt ghemaect met den Samarijn/ diese aldaer een keijser noemen.
Daer na komende tusschen Bantham ende Ambon/ hebben aldaer eenighe Portegijssche schepen ghenomen/ van dertich ende twintich lasten groot/ gheladen met zekere kleedinghen Cearkijs ghenaemt/ ende andere diergelijcke waren.
Daer na hebbense het kasteel met de stadt Ambon beleghert/ alwaer wel drij duijsent menschen in ende ontrent waren/ ende hebben se met appointement inghenomen/ met conditie dat de helft van alle kruijtnaghelen ende andere

[pagina 3]

specerijen die daer in waren/ hun voor niet zouden ghelevert worden/ also ooc de weder helft/ mits die betalende volghende vesprer?/ twelc alzoo gheschiet is/ ende sijn alzoo met schepen ende schuijten van daer ghevaren daerse wilden/ ende all die daer wilden blijven/ mochten tzelve doen/ midts de E. heeren Staten ende Sijne Excellentie eedt doende/ zoodatter wel zessendertich huijsghezinnen in gebleven zijn. Voorts hebben d’onse tkasteel met volc bezet/ hetwelcke (natzeggen van den schipper ofte Comuus dier over al bij gheweest is) wel behoudelijc is: ende hebben aldaer wel zessendertich metalen stucken gheschuts gekreghen.
Van daer zijnse ghetrocken na Thiodore/ alwaer sij verovert hebben twee andere kraken/ die noch niet gheladen en waren/ maer daer wtghenomen hebbende al wat hun bequam ende goet docht/ hebben dezelve ooc in brandt ghesteken.
Hebben ooc vervolghens de Stadt Thiodore beleghert/ ende hun gheschut daer voren gheplant zijne/ hebbense de stadt met stormender handt inghenomen/ na datter eenen to?ren binnen de stadt opghespronghen was/ door onachtzaemheijt ofte verzuijmenisse van die van binnen/ want tuver in hunlieder kruijt ghekomen was: ende hebben aldaer ooc 18 metalen stucken bekomen.
Op de hoochte van ontrent neghen graden bezuijden de linie hebben sij ooc eenighe Portegijssche barcken ghenomen/ ander schip gheladen met peerden ende eenighe andere waren/ als olifantstande rijs/ arriljac?.
Op de custe van Corenmandel ende Bagal/ hebbense aldaer ontmoet ende verovert drij andere kraken waer

[pagina 4]

van d’eene zeer rijckelijcken gheladen was/ maer d’andere weijnich/ oft niet: ende na datse daer wt ghelost hebben datter in was/ hebbense die alle drij in brandt ghesteken/ zoo datter alles zes kraken verbrandt zijn/ met noch een ander schip datse bekomen hebben tien mijlen boven Moucidon/ naer datse daer wt ghenomen hadden tghene datter in was.
Twee schepen vande xij? zijn ghekomen/ het eene wel ender rijckelijc gheladen/ van hondert vijftich last groot/ genoemt Gouda/ te Nieupoort bij het Eijlant van Wicht/ ende het ander ende grootste opwaerts inde westcusten/ ooc zeeer rijckelijken gheladen/ in hebbende wel vijf hondert balen naghels/ ende de reste al peper.
Watter voorts volghen ende de heere verleenen zal/ zal de tijdt leeren.
 
 
(N.B.: Er bestaan 2 exemplaren van deze gedrukte aankondiging in Nederlandse bibliotheken :
  • UB Utrecht, Afdeling Oude Drukken, referentie: "Wttewaal 1606"
  • UB Leiden, Thyspf 1305

  • bron: Picarta)